องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษเป็นหน่วยงานการปกครองท้องถิ่นที่มีรูปแบบการบริหารแตกต่างจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีอยู่เดิม โดยมีลักษณะทางกายภาพหรือองค์ประกอบทางเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อมที่มีลักษณะเฉพาะของท้องถิ่นนั้น ๆ ซึ่งในปัจจุบันมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ ๒ แห่ง ได้แก่ กรุงเทพมหานคร และเมืองพัทยา และได้มีการผลักดันให้มีการจัดตั้งเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษเคยเกิดขึ้นมาแล้ว เช่น เทศบาลตำบลเกาะสมุย ในปี ๒๕๔๓ แต่ไม่ประสบความสำเร็จจึงเห็นว่าการบริหารจัดการองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในรูปแบบเดิม ในบ้างพื้นที่ไม่สามารถตอบสนองความต้องการของประชาชนและรองรับความเปลี่ยนแปลงดังกล่าวได้ เนื่องจากติดขัดในข้อกฎหมายและระเบียบบางประการ